Giới thiệu

GIÁO XỨ GIA NGHĨA

Thành lập: 1959
Bổn mạng: Đức Mẹ Lên Trời
Địa chỉ: Phường Nghĩa Đức, Thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông

1. Ngày thành lập Giáo xứ: Thành lập năm 1959, thuộc Giáo phận Đà Lạt

Ngày xây dừng nhà thờ đầu tiên: 1959. Nhà gỗ, rộng 300 m2, đã bị cháy do chiến tranh vào năm 1975.

Lúc thành lập: Số giáo dân 1.800 trong đó 1.400 người sắc tộc và 400 người kinh.

Thành lập năm 1959, thuộc Giáo phận Đà Lạt

Năm 1967, thuộc Giáo phận Ban Mê Thuột.

Năm 1975, Nhà thờ, nhà xứ bị trưng dụng làm trường học. Không có Linh mục coi sóc.

Năm 1990, Cha Isidoro Lê Hướng về dâng Thánh lễ vào những dịp Lễ trọng.

Năm 1995, Cha Đaminh Phạm Sỹ Hiện, phó xứ Vinh An, về dâng Thánh lễ vào những dịp Lễ trọng tại nhà ông Giuse Vũ Quang Trung.

Năm 2004, Cha Giuse Nguyễn Văn Khánh, quản nhiệm Giáo xứ Thổ Hoàng, phụ trách Giáo xứ Gia Nghĩa.

Tháng 2.2005, Cha Giuse Nguyễn Văn Khánh, chính thức được bổ nhiệm làm Quản xứ Giáo xứ Gia Nghĩa.

Tháng 10.2019, Cha Antôn Hồ Quang Hải, chính thức được bổ nhiệm làm Quản xứ Giáo xứ Gia Nghĩa.

2. Linh mục sáng lập và tiên khởi: cha Giuse Nguyễn Văn Mạnh.

3. GIÁO XỨ HIỆN NAY:

Nhà thờ xây mới năm 2007 và hoàn thành năm 2010 do Lm Giuse Nguyễn Văn Khánh.

Linh mục Quản xứ đương nhiệm: Cha Antôn Hồ Quang Hải.

Các Giáo họ và giáo khu:

– Giáo họ Trường Xuân: Số giáo dân; 2.432 (trong đó sắc tộc 1.426)

– Giáo họ Tân Hòa: số giáo dân người kinh: 788 (không có sắc tộc)

– Giáo họ Đăk Nia: số giáo dân: 1.494 (trong đó sắc tộc 1.152)

Giáo khu 1: ….

LƯỢC SỬ GIÁO XỨ GIA NGHĨA

PHẦN MỞ ĐẦU: HÌNH THÀNH GIÁO XỨ GIA NGHĨA

Vào những năm 1954 đến năm 1958, trên một vùng đất rừng nguyên sinh, đồi núi bạt ngàn trùng điệp, nằm về hướng Tây Nam của của miền cao nguyên trung phần Việt Nam, vùng đất này được khai phá mở mang thành khu dân sinh còn gọi là khu Dinh Điền.

Những năm kế tiếp những người dân trên khắp mọi miền đến định cư sinh sống cùng cả đồng bào dân tộc thiểu số người M’Nông tạo thành một cộng đồng đa bản sắc. Trong đó đạo Công giáo có một vị linh mục là cha Thể với nhiều tín hữu đã cùng nhau đến khai phá đất đai lập nghiệp và đã tạo lập được một ngôi nhà thờ bằng gỗ để sinh hoạt tôn giáo.

Năm 1959, vùng đất khu Dinh Điền đã được chính thức lập thành tỉnh Quảng Đức và ngày nay gọi là tỉnh Đắk Nông.

GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 1959 ĐẾN THÁNG 3/1975

Năm 1959, Tòa Giám Mục chính thức thành lập giáo xứ Gia Nghĩa trực thuộc giáo phận Đà Lạt, lấy ngày 15/8 lễ Đức Mẹ Lên Trời làm bổn mạng của giáo xứ.
- Linh mục quản xứ tiên khởi là cha Giuse Nguyễn Văn Mạnh. Trong những năm kế tiếp, cha quản xứ cùng với giáo dân đã tạo lập được những cơ sở vật chất cho sinh hoạt giáo xứ gồm: tổng diện tích đất của giáo xứ là 24.000m2, vị trí ranh giới đất nằm cách cầu Đắk Nông 60m về hướng Tây Bắc thuộc phạm vi trung tâm của tỉnh. Một ngôi nhà thờ diện tích 600m2 nhà cấp 4B. gia đìnhi trường và nhà xứ khoảng 400m2 nhà cấp 4B. Số diện tích đất xung quanh được trồng các loại cây ăn quả.
Ngày 22/6/1967, Tòa Thánh thiết lập Giáo phận Ban Mê Thuột bao gồm 3 tỉnh Đắk Lắk – Quảng Đức – Phước Long, từ đây giáo xứ Gia Nghĩa trực thuộc Giáo phận Ban Mê Thuột.
- Giáo xứ Gia Nghĩa trong những năm tiếp có nhiều giáo dân đến lập nghiệp ở những vùng đất xa trung tâm nên đã hình thành thêm 05 nhà thờ tại các giáo họ, mỗi nhà thờ có diện tích khoảng 200m2 nhà cấp 4B, bao gồm các họ:
  1. Họ Nghi Xuân – Nay thuộc xã Trường Xuân, Đắk Song
  2. Họ Nghĩa Binh – Nay thuộc phường Nghĩa Thành, TX. Gia Nghĩa
  3. Họ Nhân Cơ – Nay thuộc xã Nhân Cơ, Đắk Rlấp
  4. Họ Sùng Đức – Nay thuộc xã phường Nghĩa Phú, TX. Gia Nghĩa
  5. Họ Nhân Đạo – Nay thuộc xã Đạo Nghĩa, Đắk Rlấp
Ngày 21-7-1970 linh mục Giuse Nguyễn Văn Mạnh tạ thế, sau 12 năm làm cha quản xứ Gia Nghĩa. Ngài được an táng trong khu đất của giáo xứ. Năm 1979, chính quyền sở tại di dời hài cốt ngài đến nghĩa trang chung của cộng đồng. Năm 2003, họ hàng thân quyến đã đưa hài cốt ngài về Sài Gòn.
Tháng 9-1970, Cha Phanxico Xavie Nguyễn Đức Hạnh được bổ nhiệm làm quản xứ Gia Nghĩa.
Năm 1971, theo nhu cầu của giáo dân, giáo xứ đã xây dựng một trường tiểu học với tổng diện tích khoảng 300m2 nhà cấp 4A và được đặt tên là tư thục Hòa Bình. Vị trí nằm cách ranh giới nhà thờ xứ khoảng 40m về hướng Nam với diện tích khoảng 2500m2
Linh mục Phanxico Xavie Nguyễn Đức Hạnh làm quản xứ Gia Nghĩa từ tháng 9-1970 đến tháng 3/1975, lúc bộ đội tiếp quản thị xã Gia Nghĩa, sau gần 05 năm làm quản xứ.
Vào những năm 1966 đến tháng 2/1975, trên địa bàn Gia Nghĩa hình thành thêm 02 nhà nguyện gồm:

1/ Nhà thờ “Tuyên Úy công giáo” có 2 kỳ nhiệm sở

- - Cố Linh mục Giuse Đỗ Văn Tháp: 1966 – 1971
  - Linh mục Giuse Trần Mạnh Cường: 1972 – 1975

2/ Nhà thờ “Trung tâm Thượng”.

- - Linh mục Jean Moriseau (người Pháp) cùng các nữ tu dòng Saint-Paul (Sài Gòn) di chuyển cơ sở từ xã Đắk Som thuộc huyện Đăk Glong hiện nay về trung tâm tỉnh Quảng Đức để xây dựng cơ sở làm mục vụ, truyền giáo cho đồng bào thiểu số. Diện tích đất 20.000m2 với cơ sở gồm: 01 nhà thờ gỗ ván khoảng 350m2, nhà xứ bằng gỗ 200m2, 01 trạm xá 200m2, 01 dãy lớp học cấp I với diện tích 300m2 (nhà cấp 4B).

GIAI ĐOẠN THÁNG 3/1975 ĐẾN THÁNG 11/1991

Vào trung tuần tháng 3/1975, do tình hình chiến sự ác liệt nên người dân phải đi sơ tán khỏi địa bàn tỉnh Quảng Đức.
Ngày 30/4/1975, cuộc chiến kết thúc, phần lớn giáo dân Công giáo cũng đã trở về lại giáo xứ Gia Nghĩa. Tuy nhiên lúc này nhà thờ xứ đã bị cháy hoàn toàn, cha quản xứ về lại Tòa Giám Mục. Các Linh mục tuyên úy đi học tập cải tạo. Cha Jean Moriceau bị trục xuất khỏi Việt Nam và ngài tiếp tục truyền giáo tại Indonesia. Giai đoạn này chính quyền sát nhập tỉnh Quảng Đức thành một huyện của tỉnh Đăk Lăk, gọi là huyện Đăk Nông.
Đến tháng 5/1975, Toà Giám mục cử cha Micae Trần Kim Chinh về làm quản xứ Gia Nghĩa nhưng không được sự chấp thuận của chính quyền huyện Đăk Nông.
Từ tháng 4/1975 đến tháng 2/1977, vào các buổi sáng Chúa nhật vẫn còn có một số giáo dân đến nhà xứ đọc kinh.
Tháng 3/1977, dãy nhà xứ bị cháy vào đêm khuya và đã làm chết bà Maria Trịnh Thị Vui (người trông giữ khu đất của giáo xứ sau 30/4/1975), lý do cháy không rõ nguyên nhân. Từ thời điểm sau khi nhà xứ bị cháy mọi sinh hoạt tôn giáo của giáo dân không còn thực hiện công khai nữa.
Sau khi đất nước thống nhất, chính quyền trưng thu toàn bộ đất đai của giáo xứ, giáo họ, trường học, trạm xá và các cơ sở khác thuộc Giáo hội đang quản lý.

GIAI ĐOẠN THÁNG 12/1991 ĐẾN THÁNG 2/2005

Ngày 25/12/1991, theo đơn kiến nghị của giáo dân, chính quyền huyện Đăk Nông đã đồng ý cho linh mục đến cử hành thánh lễ Giáng sinh tại Gia Nghĩa sau 16 năm bị gián đoạn.
Từ năm 1992 đến năm 2004, theo nguyện vọng và kiến nghị của giáo dân, chính quyền huyện Đăk Nông đã chấp thuận cho phép linh mục được đến dâng thánh lễ và ban các Bí Tích vào những ngày lễ trọng trong năm. Trong giai đoạn này Giáo xứ Gia Nghĩa cũng không còn đất đai và cơ sở nên phải mượn nhà, sân vườn của gia đình giáo dân làm địa điểm sinh hoạt cho cộng đoàn giáo xứ.
Từ năm 1992 đến năm 2002, giáo dân đã nhiều lần làm đơn xin lại khu đất của Nhà thờ Giáo xứ Gia Nghĩa cũ nhưng không được sự chấp thuận của chính quyền.
Thời gian từ năm 1992 đến năm 2004, được sự đặc biệt quan tâm của Đức Cha giáo phận, quý Cha quản hạt đã thường xuyên cho các linh mục đến giúp đỡ, hướng dẫn và lo việc mục vụ cho giáo xứ qua từng giai đoạn như sau:
Từ năm 1992-1994: Cố linh mục quản hạt cha Phaolô Lê Thanh Thiên, linh mục Isodoro Lê Hướng và cha quản hạt Anrê Trần Xuân Cương.
Từ năm 1995-2003: Cha Đaminh Phạm Sỹ Hiện.
Năm 2004: Cha Giuse Nguyễn Văn Khánh.
Ngày 12/5/2003, sau nhiều năm chờ đợi, chính quyền huyện Đăk Nông cũng đã đồng ý giải quyết để giáo dân mua một lô đất xây dựng nhà thờ và làm nơi sinh hoạt lâu dài cho giáo xứ. Đến nay, sau khi đã điều chỉnh lại ranh giới đất của giáo xứ còn lại là 12.000m² thuộc tổ 4, phường Nghĩa Đức, TP. Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông.

GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2004 ĐẾN NAY

Lm. Giuse Nguyễn Văn Khánh quản xứ Giáo xứ Thổ Hoàng, được giao trách nhiệm quản nhiệm Giáo xứ Gia Nghĩa.
Ngày 10/3/2004, được sự đồng ý của chính quyền tỉnh Đăk Nông, giáo dân giáo xứ đã tạo lập được một nhà thờ tạm rộng khoảng 500m2 và những cơ sở phụ khác để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cho giáo xứ trên khu đất đã sang nhượng.
Ngày 27/7/2004, Đức Giám Mục Giuse Nguyễn Tích Đức cử hành Thánh Lễ Ban Phép Thêm Sức tại nhà thờ tạm trên đây. 1.200 người được lãnh bí tích Thêm Sức trong dịp này.
Năm 2005, cha Giuse Nguyễn Văn Khánh chính thức được chính quyền đồng ý cho về ở tại Giáo xứ với tư cách Linh mục Quản xứ. Nghi thức nhận xứ được tổ chức ngày 14/2/2005 do Đức Cha giáo phận Giuse Nguyễn Tích Đức chủ sự.
Lễ Phục sinh năm 2004, thánh lễ đầu tiên được cử hành tại nhà thờ tạm trên khu vực đồi Đức Mẹ.
Cuối năm 2004, Giáo xứ Nhân Cơ được thiết lập và có cha xứ, không còn trực thuộc Gia Nghĩa.
Tháng 7/2007, Linh mục Giuse Vũ Ngọc Nguyên được bổ nhiệm làm phó xứ Gia Nghĩa.
Ngày 12/12/2007, Thánh lễ đặt viên đá xây dựng nhà thờ mới đo Đức cha giám quản Phaolô Nguyễn Văn Hòa chủ sự.
Cùng năm 2007, Giáo xứ chia tách các họ đạo thuộc địa bàn huyện Đăk Glong thành Giáo xứ mới lấy tên là Quảng Phúc. Cha Giuse Nguyễn Văn Khánh được đặt làm quản nhiệm Giáo xứ Quảng Phúc.
Năm 2009 Linh mục phó Gia Nghĩa là cha Giuse Nguyễn Ngọc Nguyên được ĐGM Vinh Sơn Nguyễn Văn Bản bổ nhiệm làm Quản xứ Quảng Phúc.
Tháng 3/2012, cha An Tôn Nguyễn Văn Huynh được bổ nhiệm làm phó xứ Giáo xứ Gia Nghĩa, quản nhiệm Giáo họ Thiên Phước đến năm 2015.
Tháng 5/2013, cha Phêrô Nguyễn Minh Hiển được bổ nhiệm làm phó xứ Giáo xứ đến năm 2014 thì chuyển vào Quảng Phúc.
Tháng 9/2014, Cha Phaolô Mai Văn Nam được bổ nhiệm làm phó xứ Giáo xứ Gia Nghĩa.
Tháng 7/2017 Cha An tôn Dương Văn Thảo được bổ nhiệm phó xứ GX Gia Nghĩa.
Tháng 1/2018 Cha Giuse Nguyễn Văn Khánh thuyên chuyển về quản xứ GX Hoà An và Cha An tôn Hồ Quang Hải về quản xứ GX Gia Nghĩa.
Tháng 6/2018 Cha Giuse Nguyễn Quý Hồng được bổ nhiệm phó xứ GX Gia Nghĩa.
Tháng 12/2018 Cha Maximliano Maria Nguyễn Thế Hưng được bổ nhiệm phó xứ GX Gia Nghĩa.